Klasa A 2012-2015

9.06.2015

Film "Błogostan" - zrealizowany przez uczniow klasy 3a - zwyciężył w Konkursie Filmowym organizowanym przez Młodzieżową Radę Miasta Gdańska.

Filmy nadesłane na konkurs oceniano według kryteriów:

  •  jasność przekazu nawiązująca do tematyki konkursu (problemy społeczne)
  •  pomysł
  •  aspekt techniczny (ujęcia, montaż, gra aktorska)

Zwycięski film wyróżniały nowatorskie ujęcia i zaskakujący talent aktorski odtwórcy głównej roli.

Błogostan (czas: 6’51)

  • Scenariusz: Jan Gałkowski
  • Pomoc scenariuszowa: Sandra Szarszewska, Karol Urbaś
  • Reżyseria: Hanna Manteufel
  • W rolach głównych: Jan Gałkowski, Aniela Bercal, Dawid Mroszczyk, Bartosz Korba, Krzysztof Arnt oraz p. Zuzanna Gałkowska
  • Zdjęcia: Barbara Jędrzejewska
  • Montaż: Agata Nasiadka, Szymon Małkowski
  • Dźwięk: Dawid Lewandrowski
  • Muzyka: Jakub Krogul
  • Kierownictwo produkcji: Maksymilian Jankowski
  • Charakteryzacja i rekwizyty: Dominika Bernacka, Aleksandra Dopke, Dorota Górecka, Sandra Jankowska
  • Opiekunowie projektu: Iwona Chojnacka, Piotr Kurpiewski, Janusz Żurawski
  • Opieka artystyczna: Kryspin Pluta
  • Produkcja: Gimnazjum nr 11 im. Polskich Noblistów w Gdyni - 2015

Tajemnicza niebieska nyska

Szwendając się nocą po Krakowie, można dostrzec ciekawe zjawisko. Oto wśród tłumu przelewającego się między rynkiem a Kazimierzem co pewien czas wyłaniają się osobniki nadkładające drogi i skręcające w kierunku Hali Targowej. Niewtajemniczeni zapewne nawet tego nie dostrzegają, pozostali zaś już wiedzą, o co chodzi, i czują nadciągającą nieprzejednaną chęć na… pieczoną kiełbasę. Przy ulicy Grzegórzeckiej zaparkowała niebieska nyska, w niej przez całą noc pieczone są najlepsze kiełbaski na świecie.

Niebieska nyska od 23 lat parkuje w godzinach od 20 do 3 rano w każdy dzień tygodnia oprócz niedziel i świąt na chodniku pod Halą Targową. Kiedyś drukarze, robotnicy pracujący nocą i niebieskie ptaki, teraz głównie stali bywalcy i dobrze poinformowani turyści, nierzadko trochę zawiani, ustawiają się w kolejce do opiekanych w stalowej skrzynce kiełbasek. Jak zarzekał się kiedyś jeden z krakowskich dziennikarzy, raz pod Nyskę zajechała nawet limuzyna z byłą pierwszą damą; osoba, która z niej wysiadła, kupiła dwie kiełbaski na wynos i wsiadła z powrotem.

Kiełbasy pochodzą z prywatnej produkcji ("sklepowe nie utrzymałyby się w ogniu" - mówi sprzedawca), opiekane są na drewnie bukowym i owocowym. W skład zestawu wchodzi świeża bułka, keczup i musztarda, można dokupić oranżadę. Zestaw na wynos pakowany jest w firmowe reklamówki, konsumpcja na miejscu odbywa się na stojąco przy wysokim stole. Kiełbaski mają swój profil na portalu społecznościowym.

Są, odkąd pamiętam, na pewno od ponad dwudziestu lat. Jedyne takie kultowe, pachnące starymi czasami w Krakowie miejsce. Któż nie zna, nie widział albo nie przechodził obok starej nyski pachnącej palonym drewnem, chybotliwego ognia w środku nocy, aromatu tej jedynej kultowej kiełbasy w mieście… Sama kiełbasa od lat niezmiennie dobra, dobrze wypieczona, dobrej jakości, zawsze świeża. Do tego równie świeże bułki. Klamrę smaku zapina butelkowana oranżada z dawnych czasów. Wszystko takie, jakie miało być – wspomnienie z przeszłości”.

 

Urodziny Basi i Sary

28.05.2015

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” (w latach 1994–2007 Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”) – muzeum w Krakowie założone w 1994 roku, narodowa instytucja kultury, wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów (nr 118) w 2013 roku.

W 1920 roku krytyk, pisarz i kolekcjoner Feliks Jasieński przekazał krakowskiemu Muzeum Narodowemu swoje zbiory przedmiotów związanych z Japonią (w tym dzieła malarzy japońskich). Po śmierci kolekcjonera (1929) zbiory nie były wystawiane (czego powodem był m.in. brak miejsca, kolekcja liczyła ponad 6500 przedmiotów), z wyjątkiem wystawy w krakowskich Sukiennicach w 1944 roku. Wystawę tę zobaczył wówczas 19-letni Andrzej Wajda, który zafascynował się tą sztuką.

W 1987 roku, prawie pół wieku po tamtej wystawie, Andrzej Wajda odebrał nagrodę filmową Kioto. Postanowił całą sumę przeznaczyć na wybudowanie w Krakowie budynku, w którym można by umieścić zbiory Feliksa Jasieńskiego.

W realizacji tego planu Andrzeja Wajdę wsparły władze Krakowa oraz rząd Japonii (pomoc ambasadora Nagao Hyodo). Do powstania muzeum przyczynili się także przyjaciele reżysera z Fundacji Kyoto-Kraków Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz. Około miliona dolarów przekazał na budowę centrum Związek Zawodowy Kolei Wschodniej Japonii (z przewodniczącym Akira Matsuzaki).

Projekt koncepcyjny wykonał i podarował Fundacji Kyoto-Kraków znany, japoński architekt Arata Isozaki. Z biurem Isozakiego po stronie polskiej współpracował architekt Krzysztof Ingarden i JET Atelier. Jest to bardzo nowoczesny obiekt, odwołujący się jednak do dawnej sztuki japońskiej. W centrum znajdują się sale wystawowe oraz konferencyjne. Oprócz stałej ekspozycji organizowane są także wystawy czasowe (związane ze sztuką, kulturą i techniką japońską). Ponadto instytucja prowadzi kursy parzenia herbaty, układania kwiatów (ikebana) oraz kursy języka japońskiego. Centrum jest siedzibą Ogólnopolskiego Klubu Bonsai.

Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie zostało otwarte 30 listopada 1994 roku.

W 1997 roku Centrum Manggha otrzymało Nagrodę Specjalną Fundacji Japońskiej.

11 lipca 2002 roku cesarz Akihito wraz z małżonką Michiko odwiedzili Mangghę. Na specjalne życzenie cesarza zorganizowana została wystawa drzeworytów dziewiętnastowiecznego artysty japońskiego Hiroshige Utagawy. Para cesarska ofiarowała Centrum sprzęt audiowizualny, który wykorzystywany jest w szkole języka japońskiego.

Od 1 grudnia 2004 roku Centrum Manggha jest samodzielną instytucją kultury. Do tego czasu była oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie.

W 2006 roku zostało wybrane jako jedna z 20 najciekawszych realizacji architektonicznych w Polsce po 1989 roku w konkursie "Polska. Ikony architektury".

Tradycyjna Japońska Sztuka Pakowania

Furoshiki (jap. 風呂敷, furoshiki) – tobołek, chusta z materiału, o różnych rozmiarach, służąca w Japonii tradycyjnie do owijania, pakowania i przenoszenia różnego rodzaju przedmiotów.

Furoshiki było używane prawdopodobnie już w okresie Nara, lecz dzisiejsze znaczenie oraz nazwę zyskał w epoce Edo. Nazwa wywodzi się od materiału, używanego w tym okresie w łaźniach publicznych (sentō), w który zawijane były mokre ręczniki oraz ubrania (słowo furo oznacza łaźnię, zaś shiki rozłożenie)[1]. Zanim furoshiki zaczęto używać w łaźniach, znane było jako hirazutsumi – płaska narzuta. Tkanina została ostatecznie przejęta przez handlarzy i do dziś służy jako dekoracja oraz opakowanie zabezpieczające.

Dzisiejsze furoshiki może być wykonane z różnych typów tkanin, takich jak jedwab, krepa, bawełna, wiskoza lub nylon. Może posiadać tradycyjny wzór, bądź być zabarwione techniką shibori. Nie istnieje jeden standardowy rozmiar furoshiki – spotykane są tkaniny o wielkości dłoni oraz prześcieradła. Najczęściej spotykanymi wymiarami są kwadraty o bokach 45 cm oraz prostokąty 68 cm na 72 cm.

Furoshiki wciąż jest używane w Japonii. W okresie powojennym na skutek wprowadzenia reklamówek zmniejszyła się liczba używających go osób, jednak obecnie obserwowany jest wzrost zainteresowania oraz wykorzystywania tej chusty w zastępie reklamówek z tworzywa sztucznego w ramach ochrony środowiska. Materiał wykorzystywany jest najczęściej do opakowania pudełek śniadaniowych (bentō) oraz narzuty na stół podczas przerwy śniadaniowej.

 

MOCAK - Muzeum Sztuki Współczesnej

Kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz klasztor paulinów – kompleks sakralny, znajdujący się w Krakowie przy ulicy Skałecznej 15. Nazywany jest potocznie Skałką lub kościołem Na Skałce.

Jest to według legendy sanktuarium męczeństwa św. Stanisława, biskupa krakowskiego, znajdujące się niedaleko Wawelu, nad Wisłą, na niewielkim wzgórzu, zbudowanym z białego wapienia jurajskiego. Pełni też rolę Panteonu Narodowego.

Niepotwierdzone podania podają informację, że stała tu niegdyś świątynia pogańska i na jej miejscu zbudowano kościół romański pw. św. Michała Archanioła. W XIV w. gotycką świątynię postawił król Kazimierz III Wielki. Od 1472 opiekuje się nią Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, sprowadzony do Krakowa przez Jana Długosza, który niebawem wystawił nowy kościół. Jan Długosz w 1480 spoczął na Skałce.

Z kościołem na Skałce związana jest historia zmagania się dwóch potęg: świeckiej – króla Bolesława Szczodrego i kościelnej – biskupa krakowskiego Stanisława. W wyniku konfliktu z królem biskup, podając za przekazem Galla Anonima, został skazany w 1079 na obcięcie członków za zdradę, której się dopuścił i zmarł. Dokonać to się miało na Wzgórzu Wawelskim. Według alternatywnej wersji, pozostawionej przez Wincentego Kadłubka, król rozkazał swoim sługom zabicie biskupa w kościele na Skałce w czasie odprawiania przez niego mszy świętej, a gdy ci nie chcieli, sam własnoręcznie zamordował przyszłego świętego. Wersja ta jednak ze względu na moralizatorski charakter kroniki Kadłubka, a także to, że również był biskupem jest mało wiarygodna.

Król musiał opuścić kraj. Kościół uznał biskupa świętym i kanonizował go w 1253. Papież Innocenty IV jako podstawę kanonizacji przyjął cuda czynione nad grobem biskupa. W 750 rocznicę kanonizacji papież Jan Paweł II podniósł kościół na Skałce do rangi bazyliki mniejszej.

Od 1089 zwłoki biskupa spoczywają w katedrze wawelskiej, ale to Skałka jest miejscem jego kultu. Przed trumną biskupa na Wawelu koronowano królów polskich. Do ceremoniału koronacyjnego należała także pielgrzymka pokutna z Wawelu na Skałkę.

Krypta zasłużonych

W latach 1876-1880 urządzono według projektu Teofila Żebrawskiego w podziemiach kościoła narodowy panteon w postaci Krypty Zasłużonych, w której spoczęły znamienite postacie polskiej kultury i nauki.

Rolę Skałki jako panteonu narodowego utrwalił zwyczaj specjalnych paradnych pogrzebów, które zaczynały się u pijarów, w farze Mariackiej czy u franciszkanów. W latach zaborów tradycja ta stała się wyrazem patriotyzmu. Otwarcie krypty wiązało się z 400-leciem śmierci Jana Długosza. Tę tradycję kontynuowano także w wolnej Polsce. W każdym roku – 28 listopada – w rocznicę śmierci Stanisława Wyspiańskiego, odbywa się w Krypcie Zasłużonych żałobna msza św., niejednokrotnie związana z wystąpieniami aktorów z Teatru im. Juliusza Słowackiego.

Oprócz wielkiego kronikarza spoczywają tu: Wincenty Pol, poeta (1881); Lucjan Siemieński, poeta (1881); Józef Ignacy Kraszewski, pisarz (1887); Teofil Lenartowicz, poeta (1893); Adam Asnyk, poeta (1897); Henryk Siemiradzki, malarz (1903); Stanisław Wyspiański, malarz i poeta (1907); Jacek Malczewski, malarz (1929); Karol Szymanowski, muzyk (1937); Ludwik Solski, aktor (1954); Tadeusz Banachiewicz, matematyk i astronom (1955); Czesław Miłosz, poeta (2004); ojcowie i bracia paulini, (od 1482 do 1880 roku była to krypta zakonna paulinów), (2007).

27.05.2015

Konzentrationslager Auschwitz, KL Auschwitz (Stammlager), w tym KL Birkenau (Auschwitz II) i KL Monowitz (Auschwitz III) – zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, w tym obozu zagłady na terenie Oświęcimia i pobliskich miejscowości, istniejący w latach 1940-1945, symbol Holocaustu. Jedyny obóz koncentracyjny, znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, figuruje tam pod oficjalną nazwą Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945).

Nazwy Auschwitz, Birkenau i Monowitz są niemieckimi odpowiednikami polskich nazw Oświęcim, Brzezinka i Monowice, stosowanymi po agresji Niemiec na Polskę w 1939 r. i aneksji tych ziem przez III Rzeszę. Oświęcim dekretem Hitlera z 8 października 1939 został wcielony do III Rzeszy i znalazł się administracyjnie w Niemczech, w powiecie bielskim (Landkreis Bielitz) rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz) prowincji Górnego Śląska (Provinz Oberschlesien). W 1940 r. na tych terenach władze niemieckie utworzyły obóz przeznaczony początkowo do osadzania więźniów politycznych i opozycji, głównie Polaków. Rozbudowywany był potem stopniowo w główne miejsce masowej eksterminacji około miliona Żydów z całej Europy, a także wielu Polaków, Romów, jeńców radzieckich oraz ofiar innych narodowości.

W skład kompleksu KL Auschwitz weszły, w miarę jego rozbudowy:

  • Auschwitz I (Oświęcim) – pierwszy obóz (tzw. „obóz macierzysty”), głównie pracy przymusowej, pełniący również funkcję centrum zarządzającego dla całego kompleksu;
  • Auschwitz II – Birkenau (Brzezinka) – początkowo obóz koncentracyjny, potem także miejsce masowej eksterminacji, wyposażone w komory gazowe i krematoria;
  • Auschwitz III Monowitz (Monowice) – obóz pracy przymusowej w zakładach Buna-Werke koncernu IG Farben.

Do marca 1942 roku w obozie przeważali więźniowie narodowości polskiej. Oprócz nich przywożono również Niemców, Czechów, Jugosłowian, a po 1941 roku kiedy III Rzesza zaatakowała ZSRR także jeńców radzieckich. Dopiero od kwietnia 1942 roku do Auschwitz Niemcy zaczęli kierować transporty Żydów z gett całej okupowanej Europy po podjęciu przez nich decyzji o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej” na Konferencji w Wannsee w styczniu 1942.

Więźniowie obozowi byli numerowani, w początkowej fazie fotografowani, następnie tatuowani (w końcu 1941 r. numery wytatuowano na piersiach jeńcom radzieckim, od lutego 1943 r. po ucieczce Zofii Biedawy z komanda nr 117, pracującego w Budach, pozostałym więźniom umieszczano tatuaże na przedramionach). Auschwitz był jedynym niemieckim obozem koncentracyjnym, w którym wprowadzono tatuaż jako metodę oznaczania więźniów (w innych obozach oprócz naszywanego na ubiór numeru stosowano bransoletki z numerem, noszone na nadgarstkach).

Każdy więzień przynależał do jednej z oznaczonych kategorii (polityczni, Świadkowie Jehowy i duchowni, emigranci, aspołeczni, przestępcy pospolici, homoseksualiści, dodatkowo literami oznaczano ich przynależność narodową, a Żydzi mieli dodatkowe żółte trójkąty). Jako jedyne ubrania dostawali bieliznę i cienkie pasiaki.

Po przejściu kwarantanny więźniowie byli kierowani do baraków i do komand pracy przymusowej. Jej wycieńczający charakter wraz z bezkarnością dozorujących i ostrym systemem kar i tortur prowadził do masowego uśmiercania więźniów. Jak w każdym hitlerowskim obozie koncentracyjnym, również w Auschwitz praca służyła zagładzie, stąd hasło: „Vernichtung durch Arbeit” (Zagłada przez pracę).

Racje żywnościowe nie stanowiły nawet połowy normy niezbędnej dla narzuconych obozowych warunków egzystencji. Hitlerowcy obliczali, że na pożywieniu obozowym można było przeżyć około trzech miesięcy. Zła jakość i niewielka ilość pożywienia powodowały zapadanie na choroby, często kończące się szybką śmiercią, naturalną lub gwałtowną w wyniku mordowania gazem bądź zastrzykami dosercowymi fenolu. Szybko umierali więźniowie pracujący w komandach fizycznych na zewnątrz. Pierwszej zimy zmarła prawie połowa osadzonych wówczas więźniów. Jednocześnie nawet na tle tak wyniszczających warunków najgorszy był los jeńców radzieckich oraz Żydów.

Od roku 1943 zapotrzebowanie na pracowników przymusowych zmieniło nastawienie władz obozowych, m.in. przestano karać śmiercią za ucieczki, oficjalnie zabroniono bicia na otwartym terenie, a liczbę więźniów uzupełniano podczas selekcji transportów żydowskich, przekazywano nowych więźniów z wiecznie przepełnionych więzień hitlerowskich, także kierowano do obozu pojmanych podczas łapanek urządzanych na ulicach miast.

Obecnie historycy oceniają, że ogółem do obozu trafiło co najmniej 1,3 miliona osób, w tym:

  •    1,1 mln Żydów;
  •    do 150 tysięcy Polaków;
  •    23 tysiące Romów;
  •    ponad 30 tysięcy osób innych narodowości.

Liczba zabitych sięgnęła prawie 1,1 mln osób, w tym: 960 tysięcy Żydów, czyli prawie 90% – w tym: 438 tysięcy z Węgier, ok. 300 tysięcy z Polski, prawie 70 tysięcy z Francji, 60 tysięcy z Holandii, 55 tysięcy z Grecji, ponad 46 tysięcy z Czech i Moraw, ponad 26 tysięcy ze Słowacji, ponad 24 tysiące z Belgii, 23 tysiące z Niemiec i Austrii, 10 tysięcy z Jugosławii, do 75 tysięcy Polaków, 21 tysięcy Romów, 15 tysięcy jeńców radzieckich różnych narodowości, do 15 tysięcy ludzi innych narodowości.

26.05.2015

Fabryka Emalia Oskara Schindlera

Tzw. Fabryka Schindlera powstała jako „Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord” Sp. z o.o.”. Została założona przez Izraela Kohna, Wolfa Luzera Glajtmana i Michała Gutmana w 1937 i początkowo mieściła się przy ul. Romanowicza 9, a od stycznia 1938 roku w nowym budynku przy ulicy Lipowej 4, na krakowskim Zabłociu. W marcu 1939 roku zaprzestała produkcji, a w czerwcu tego roku została postawiona w stan upadłości.

W listopadzie 1939 r. Oskar Schindler przejął zarząd powierniczy nad znajdującą się w stanie upadłości fabryką. Na początku roku 1940 wydzierżawił znajdujące się tam budynki fabryczne, a następnie zmienił nazwę fabryki na Deutsche Emailwarenfabrik (DEF). Wkrótce po zajęciu fabryki Schindler rozpoczął jej rozbudowę, m.in. wzniesiono halę fabryczną na tokarki, tłocznie, prasy do blach i narzędziownię. W 1942 r. nadbudowano halę sztancowni, tworząc trzykondygnacyjny budynek mieszczący wzorcownię, magazyny, zaplecze socjalne i administracyjne wraz z gabinetem i mieszkaniem Schindlera.

W zakładzie produkowano naczynia emaliowane, a od roku 1943 uruchomiono także dział produkcji zbrojeniowej, gdzie wykonywano menażki dla Wehrmachtu, łuski i zapalniki do pocisków artyleryjskich oraz lotniczych.

Wśród zatrudnionych początkowo przeważali Polacy, lecz z czasem coraz większą siłę roboczą stanowili Żydzi. Kiedy w marcu 1943 r. przeprowadzono akcję likwidacji getta krakowskiego, część ocalałych Żydów została ulokowana w obozie Płaszów i tam zmuszana do nieludzkiej pracy. Dzięki staraniom Schindlera jego pracownicy umieszczeni zostali w barakach obozowych na Zabłociu, na przyległej do fabryki parceli. Liczba pracowników w 1944 wynosiła ok. 1100. Kiedy Niemcy na skutek zbliżania się frontu wschodniego przystąpili do likwidacji obozów i więzień, Schindler ewakuował swą fabrykę zbrojeniową do Brünnlitz (dziś Brněnec) w czeskich Sudetach. Aby ratować więźniów, wraz ze swym księgowym Itzhakiem Sternem, opracował słynną „Listę Schindlera”, dzięki której wykupił i przewiózł do nowej fabryki ponad 1100 osób - ocalając im tym samym życie. Więźniowie pracowali tam aż do 8 maja 1945 r. kiedy to obóz został wyzwolony.

Historia fabryki i jej właściciela została opisana w powieści Schindler's Ark (Arka Schindlera) przez australijskiego powieściopisarza Thomasa Keneally'ego, zaś Steven Spielberg wyreżyserował na jej podstawie film fabularny Lista Schindlera (Schindler's List), nakręcony w dużej mierze w Polsce.

Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora – Cricoteka

Został założony w Krakowie w 1980 roku z inicjatywy samego artysty jako „żywe archiwum” legendarnego Teatru Cricot 2. W 2014 została otwarta nowa siedziba Cricoteki - największa w Polsce instytucja o charakterze badawczym i wystawienniczym dedykowana współczesnemu artyście. Historia Teatru Cricot 2 i działalności artystycznej Tadeusza Kantora wciąż pisana jest na nowo. Fundamentalnym pytaniem dla Cricoteki jest pytanie o charakter dorobku artysty i o sposób jego prezentacji w kontekście muzeum. Tadeusz Kantor był artystą radykalnym i bezkompromisowym. Budował swoje dzieło na konfliktach i napięciach – nieustannie prowokując. Chciał, żeby sztuka była „bezużyteczna” i „autonomiczna”. Uznawany za „heretyka awangardy” zostawił po sobie ogromny dorobek, na który składają się manifesty, teksty teoretyczne, rysunki i projekty artysty, a także obiekty oraz kostiumy ze spektakli Cricot 2.

Muzeum Narodowe - Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku

Sukiennice – wielka hala handlowa wzniesiona w XIII wieku pośrodku Rynku Głównego – rozbudowane w XIV wieku w stylu gotyckim, gruntownie przekształcone w połowie XVI wieku w stylu renesansowym, po restauracji w latach 1875–1879 zaczęły pełnić funkcję reprezentacyjną; odbywały się tu wielkie bale i uroczystości patriotyczne. Ze względu na położenie i charakter sale I piętra gmachu Sukiennic stały się pierwszą siedzibą Muzeum Narodowego w Krakowie. Początkowo przestrzeń tę Muzeum dzieliło z Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych.

7 października 1879 roku Rada Miejska Krakowa powołała do życia pierwsze na ziemiach polskich Muzeum Narodowe. Wystawę inaugurującą działalność muzeum otwarto 11 września 1883 roku, w przeddzień dwusetnej rocznicy bitwy pod Wiedniem, w dwóch salach na piętrze Sukiennic od strony ulicy Brackiej. Odtąd tu właśnie mieściła się stała galeria Muzeum Narodowego. Pierwszym dyrektorem nowej instytucji był Władysław Łuszczkiewicz (1883–1900), a po nim funkcję tę sprawował Feliks Kopera (1900–1949).

W roku 1901 Muzeum Narodowe przejęło całe piętro Sukiennic i w latach 1902–1903 urządzono tam nowoczesną galerię muzealną, która w niemal niezmienionym kształcie przetrwała do roku 1939. Na ekspozycję składały się: sztuka i rzemiosło od XV do XIX wieku, malarstwo i rzeźba drugiej połowy XIX wieku, rysunki i akwarele, pamiątki narodowe oraz wystawy: archeologiczna i etnograficzna.

W czasie I wojny światowej działalność Muzeum została przerwana na kilka miesięcy, a w czasie II wojny – na pięć lat: 1939–1945.

Swoją estetyką Galeria w Sukiennicach nawiązuje do XIX-wiecznego sposobu pokazywania dzieł sztuki. Ekspozycja w Sukiennicach jest prezentowana w następujących czterech salach:

  • Sala Bacciarellego: Oświecenie – ukazująca sztukę drugiej połowy XVIII i początku XIX stulecia,
  • Sala Michałowskiego: Romantyzm. W stronę sztuki narodowej – której problematyka skupia się na wątkach narodowych w sztuce,
  • Sala Siemiradzkiego: Wokół akademii – prezentująca zagadnienia istotne dla nauczania akademickiego w drugiej połowie XIX wieku,
  • Sala Chełmońskiego: Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu – gromadząca dzieła, które zapowiadają sztukę Młodej Polski, eksponowane w Gmachu Głównym muzeum.

Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku jest kontynuacją Galerii Sztuki Dawnej Polski od XII do XVIII wieku, mieszczącej się w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka. Z kolei dalszy ciąg ekspozycji pokazywanej w Sukiennicach prezentuje Galeria Sztuki Polskiej XX wieku w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie.