Stereotyp to utrwalony sposób myślenia, postępowania, zazwyczaj uproszczony, stosowany bezkrytycznie i nie zakładający zmian ani nowej jakości, szablon, kalka.

29.11.2012 r. odbyły się kolejne zajęcia edukacji kulturowej. Tym razem poprowadzili je studenci Koła Naukowego Akademii Marynarki Wojennej pracujący pod opieką dr Małgorzaty Chojnowskiej. Mówiliśmy o różnych stereotypach, jakim ulegamy, nie zawsze je weryfikując.

Pewien profesor znany był z niechęci do stereotypów myślowych i utartych wzorców postępowania. Zawsze powtarzał studentom, że prawdziwe odkrycia nauki pojawiają się dopiero wtedy, kiedy ktoś zrozumie, że warto obalić ten czy inny stereotyp i przyjrzeć się rzeczywistości w zupełnie nowy sposób. Tworzenie stereotypów jest spontaniczną ludzką skłonnością i takiemu upraszczaniu przekazu podlegają wszelkie ludzkie wyobrażenia o otaczających ich świecie, zarówno przyrody, jak i społeczeństwa. Ma to związek między innymi z takimi sposobami porządkowania rzeczywistości, jak kategoryzacja, generalizacja, schemat poznawczy. Jeśli fałszywe, zbiorowe, niedostatecznie uzasadnione i uparcie żywione przekonanie na temat jakiegoś wycinka rzeczywistości odnosi się do wszystkich ludzi określonej grupy, wtedy nazywane jest stereotypem (przekonania dotyczące na przykład pewnych zjawisk czy przedmiotów nazywana jest ogólnie schematem poznawczym).

Stereotypy często oparte są na niepełnej wiedzy oraz fałszywych przekonaniach o świecie, utrwalone są przez tradycję i trudno podlegają zmianom, a w szczególności odrzuceniu. Liczni badacze doszukiwali się jednak „ziarna prawdy” w stereotypach, powstało nawet określenie „trafność stereotypu”. W przypadku pojawienia się faktów obalających stereotyp ludzie mają skłonność do traktowania go jako wyjątku – „wyjątek potwierdza regułę” lub do tworzenia subkategorii bez naruszenia kategorii podstawowej.